Transport materiałów niebezpiecznych: drogą czy koleją?

Bezpieczeństwo transportu chemikaliów i substancji, mogących negatywnie oddziaływać na nasze otoczenie, ma ogromne znaczenie zarówno dla środowiska naturalnego, bezpieczeństwa ludzi i ich mienia, jak i dla samego przemysłu (w tym chemicznego).

Utrata częściowej lub pełnej kontroli nad transportem doprowadzić może do uwolnienia znacznych ilości substancji o właściwościach palnych, wybuchowych, trujących itp. Duża ilość ładunków chemicznych, przemieszczających się w sieciach logistycznych, ma status ładunków niebezpiecznych. Wg leksykonu transportowego można je zdefiniować jako „Towary, których transport jest niebezpieczny dla otoczenia. Należą do nich ładunki, np. chemikalia radioaktywne, wybuchowe, łatwo-palne, trujące i żrące”.W ostatnich miesiącach ubiegłego roku w środkach masowego przekazu oraz na stronach internetowych instytucji, zajmujących się przewozami materiałów niebezpiecznych, ukazała się informacja o bardzo groźnym wypadku. Chodzi o wypadek kolejowy, który wydarzył się na stacji Białystok. 8 listopada pociąg nr 112861 relacji Płock Trzepowo – Sokółka, składający się z dwóch lokomotyw i 32 wagonów-cystern, załadowanych materiałami ciekłymi zapalnymi, jadący po torze nr 1, najeżdża na rozjeździe nr 7 na trzeci wagon od końca pociągu nr 55272. Na skutek zderzenia dochodzi do wykolejenia dwóch lokomotyw, dwóch wago-nów-węglarek i 17 wagonów-cystern z cieczami palnymi.W wyniku zderzenia pociągów następuje rozszczelnienie cystern, wyciek materiałów ciekłych zapalnych i ich zapalenie.

Dwie cysterny wybuchają. Pożar gwałtownie rozprzestrzenia się również na cysterny, które nie uległy wykolejeniu. Istniało zagrożenie wybuchu następnych cystern, a promieniowanie cieplne uniemożliwiało zbliżenie się ekip ratowniczych w celu bezpośrednich działań. Gaszenie palących się cystern i chłodzenie tych, które się nie zapaliły, a były w obrębie pożaru i nie udało się ich odciągnąć, trwało kilkanaście godzin.W konsekwencji całkowitemu zniszczeniu uległy dwie lokomotywy pociągu nr 112861, dwie węglarki, 19 cystern (w tym dwie niewykolejone), nastawnia wykonawcza Bł1, a na powierzchni kilku tysięcy metrów kwadratowych została zniszczona infrastruktura kolejowa (tory, rozjazdy, urządzenia srk i łączności oraz sieć trakcyjna z konstrukcjami nośnymi). Ten najgroźniejszy wypadek z transportowanymi materiałami niebezpiecznymi w powojennej historii kolejnictwa na całe szczęście nie spowodował ofiar wśród ludzi.