Na kolei maszyniści są bardzo ważnymi pracownikami, którzy dbają o bezpieczeństwo ruchu. W tak obciążającej pracy potrzebne jest odpowiednie wsparcie grupy zawodowej. Dlatego Prezes UTK przystępuje d0 stworzenia Centrum Egzaminowania i Monitorowania Maszynistów.
Związek między jakością wyszkolenia maszynistów a liczbą zdarzeń jest dosyć widoczny. Wg dr. inż. Ignacego Góry:
Analizy prowadzone przez Prezesa UTK wskazują, że 13% zdarzeń SPAD (ang. signal passed at danger) w 2020 r. spowodowali maszyniści z doświadczeniem poniżej roku, którzy stanowili tylko 2% całej populacji maszynistów. Proporcjonalnie więcej zdarzeń SPAD powodują również maszyniści z doświadczeniem od roku do 2 lat oraz od 2 do 5 lat. W sumie te trzy grupy stanowiące 22% ogólnej populacji maszynistów uczestniczą w aż 40% zdarzeń SPAD.
Najczęstszą przyczyną wypadków i niedopełnienia obowiązków jest dekoncentracja. Wśród przyczyn braku skupienia uwagi można wymienić:
- komunikaty diagnostyczne o usterkach w pojeździe (np. wyłączenie falowników, niskie napięcie falowników);
- potencjalne nieprawidłowości w infrastrukturze kolejowej (np. zakołysanie się sieci trakcyjnej);
- osoby znajdujące się przy torze kolejowym lub zbliżające się do niego,
- korzystanie z telefonu komórkowego w trakcie prowadzenia pojazdu (nieprzestrzeganie ogólnych przepisów dotyczących sposobu prowadzenia pojazdu).
W większości przypadków ciężko określić, dlaczego doszło do wypadku. Komisje badające okoliczności zdarzeń skupiają się na aspektach dotyczących maszynisty, a nie na innych błędach, wynikających np. ze stanu technicznego trakcji czy nieprawidłowościach w działaniu podzespołów. Bardzo istotnym czynnikiem, który może wpłynąć na psychikę maszynisty, są próby samobójcze. W ubiegłym roku maszynista pominął peron całą długością pociągu – wynikało to z tego, że kilkanaście kilometrów wcześniej doszło do (na szczęście) nieudanej próby samobójczej.
Na te problemy ma odpowiedzieć Centrum Egzaminowania i Monitorowania Maszynistów i projekt „Poprawa bezpieczeństwa kolejowego poprzez budowę Systemu Egzaminowania i Monitorowania Maszynistów”. W CEMM znajdą się:
- dwie sale pozwalające na egzaminowanie z części teoretycznej egzaminu na licencję i świadectwo maszynisty nawet 75 osób dziennie;
- trzy symulatory pojazdów kolejowych, o charakterystyce obejmującej lokomotywę, zespół trakcyjny oraz pojazd specjalny lub lokomotywa z polem widzenia 360o dla lokomotyw i taboru;
- stanowiska obsługi kandydatów na maszynistów wyposażone we wszelkie niezbędne urządzenia i systemy umożliwiające załatwienie wszelkich formalności związanych z procesem egzaminowania czy wydaniem licencji maszynisty na miejscu;
- biura zapewniające efektywną pracę zespołu zajmującego się procesem egzaminowania i monitorowania maszynistów;
- serwerownia zapewniająca zachowanie najwyższych standardów bezpieczeństwa fizycznego i cyfrowego dla danych przetwarzanych w ramach krajowego rejestru maszynistów i prowadzących pojazdy kolejowe.
Wprowadzenie centralnego systemu egzaminowania i monitorowania pozwoli na bezpieczne zarządzanie danymi maszynistów, przeprowadzanie odpowiednich analiz oraz na powtarzalne i obiektywne egzaminowanie.
Źródła: https://www.utk.gov.pl/pl/aktualnosci/18330,Maszynista-w-centrum-uwagi.html
Artykuł autorstwa dr. inż. Ignacego Góry, który ukazał się w magazynie Rynek Kolejowy 12/2021 r.