IRG-Rail, stowarzyszenie skupiające autonomiczne organy nadzorcze odpowiedzialne za koleje z 31 krajów europejskich, wydało swoje jedenaste coroczne sprawozdanie dotyczące funkcjonowania rynku kolejowego w Europie. Informacje zawarte w dokumencie odnoszą się do roku 2021. Analiza pokazuje, że europejski sektor kolejowy nadal odczuwał negatywne skutki pandemii COVID-19, przy czym wpływ był bardziej dotkliwy w przypadku transportu pasażerskiego niż towarowego. W 2021 roku, europejscy przewoźnicy pasażerscy przeprowadzili jedynie niecałe 58% przewozów z poziomu z 2019 r. W przypadku przewozów towarowych w 2021 r. zaobserwowano wzrost pracy przewozowej o 1,3% w stosunku do roku 2019 – okresu sprzed pandemii.
Zgodnie z komunikatem opublikowanym przez Urząd Transportu Kolejowego:
Jedenasty roczny raport IRG-Rail prezentuje trendy w europejskim transporcie kolejowym w perspektywie trzyletniej (2019-2021). W dokumencie zawarto dane z 31 krajów* europejskich – zrzeszonych w grupie IRG-Rail. Jest to już trzecia publikacja IRG-Rail poświęcona skutkom pandemii COVID-19 na europejskim rynku kolejowym.
– Roczny raport IRG-Rail to inicjatywa, w której Urząd Transportu Kolejowego corocznie aktywnie uczestniczy. Z opublikowanego w kwietniu 2023 r. dokumentu wynika, że w 2021 r. kolej w Europie nadal pozostawała pod wpływem ograniczeń w transporcie spowodowanych pandemią COVID-19, przy czym ograniczenia te w większym zakresie dotyczyły przewozów pasażerskich niż towarowych. Raport IRG Rail pokazuje, że rynek kolejowy w poszczególnych krajach odbudował się w różnym stopniu po pandemii – na tle 31 analizowanych przez IRG-Rail państw, przewozy pasażerskie w Polsce zajmują wysoką pozycję w tej odbudowie – komentuje dr inż. Ignacy Góra, Prezes Urzędu Transportu Kolejowego.
Raport IRG-Rail przedstawia także dane o kolejowej infrastrukturze. W 31 krajach europejskich, zrzeszonych w organizacji, w 2021 r. było 233,8 tys. km linii kolejowych, z których ponad połowa (56%) to linie zelektryfikowane. Najdłuższa sieć kolejowa znajduje się w Niemczech – 39,4 tys. km (16,8% ogólnej długości w 31 krajach), następnie we Francji – 27,7 tys. km (11,8%), a trzecie miejsce należy do Polski – 19,3 tys. km (8,3%). W 100% zelektryfikowane linie znajdują się tylko w Szwajcarii, Luksemburg posiada linie zelektryfikowane na poziomie 97%, a Belgia na poziomie 88%. Spośród badanych krajów jedynym, który nie posiada zelektryfikowanej sieci jest Kosowo.
W raporcie zestawiono informacje o rynku przewoźników kolejowych – w 2021 r. w 31 krajach europejskich aktywnych ogółem było 1123 przewoźników kolejowych (32% z tej liczby to przewoźnicy pasażerscy, a 73% to przewoźnicy towarowi). Najwięcej, 346 aktywnych przedsiębiorstw kolejowych funkcjonowało w Niemczech (z tego 38% to pasażerscy, 71% towarowi), w Czechach było to 123 przewoźników (24% pasażerskich i 79% towarowych). Trzecia pozycja w tej kategorii należy do Polski – 108 aktywnych przewoźników w 2021 r. (w tym 11% pasażerskich i 89% towarowych).
Przewozy pasażerskie
Z raportu IRG-Rail wynika, że w 2021 r. przewoźnicy pasażerscy w 31 krajach europejskich wykonali łączną pracę przewozową na poziomie 302,6 mld pasażerokilometrów, co w zestawieniu w wynikiem osiągniętym w 2020 r. oznacza wzrost o ponad 15%. Jednak w odniesieniu do okresu przed pandemią, w 2021 r. praca przewozowa osiągnęła poziom stanowiący niespełna 59% wyniku z 2019 r.
W podziale na poszczególne kraje europejskie najwyższą dynamikę wzrostu w 2021 r. w stosunku do 2020 r. odnotowała kolej w Hiszpanii (+47%), w dalszej kolejności kolej w Słowenii (+37%), we Francji (+31%), na Litwie (+26%), w Wielkiej Brytanii (+25,7%) i w Polsce (+25,6%).
W 2021 r. żaden z badanych krajów nie osiągnął poziomu pracy przewozowej odnotowanej w 2019 r. Najbliższa pod tym względem była Bułgaria, w której rynek w 2021 r. odbudował się do poziomu stanowiącego 79% pracy przewozowej odnotowanej w 2019 r. Drugim pod tym względem krajem była Słowenia, której rynek odbudował się adekwatnie do poziomu 78%, a następnie: Francja (76%), Chorwacja (74%), Estonia (73%) i Polska (72%).
Przewozy towarowe
Ograniczenia nałożone na kolejowy transport towarów były mniej rygorystyczne niż w przypadku przewozów pasażerskich, tym samym sektor ten w mniejszym zakresie dotknięty był skutkami pandemii COVID-19.
Z danych IRG-Rail wynika, że w 2021 r. wielkość pracy przewozowej zagregowanej dla 31 krajów europejskich w kolejowych przewozach towarów osiągnęła poziom 469,3 mld tonokilometrów (netto). To wzrost o prawie 8% w zestawieniu rok do roku i o 1,3% w porównaniu z 2019 r.
W rozbiciu na poszczególne kraje europejskie najwyższy wzrost pracy przewozowej w przewozach towarów w 2021 r. w porównaniu do 2020 r. wykazany został w Kosowie (+60%), a także we Włoszech (+16%) i we Francji (+14%).
W porównaniu z 2019 r. o najwyższej dynamice wzrostu pracy przewozowej w transporcie towarowym możemy mówić w przypadku Bułgarii (+20%), Grecji (+19%) i Chorwacji (+9%).
* Austria, Belgia, Bułgaria, Chorwacja, Czechy, Dania, Estonia, Finlandia, Francja, Grecja, Hiszpania, Holandia, Irlandia, Kosowo, Litwa, Luksemburg, Łotwa, Macedonia Północna, Niemcy, Norwegia, Polska, Portugalia, Rumunia, Serbia, Słowacja, Słowenia, Szwajcaria, Szwecja, Węgry, Wielka Brytania, Włochy.
Wypowiedzi osób trzecich pochodzą z: https://utk.gov.pl/pl/aktualnosci/19967,Raport-dotyczacy-funkcjonowania-rynku-kolejowego-w-Europie-w-2021-r.htm