Pomysł powstał już w roku 1857. Zgłosił go generał-gubernator Syberii Wschodniej, Murawiow-Amurski. Początkowo jednak projekt ten został odłożony do przegródki „Nierealne” w jednym z pokoi carskiej administracji, jako zbyt kosztowny, długotrwały i obarczony wysokim ryzykiem. Dopiero w roku 1886 r. ówczesny car – Aleksander III – oświadczył, że należałoby wreszcie zadbać o potrzeby bogatego, ale zaniedbanego, syberyjskiego kraju. Obiecał, że z kasy państwa przeznaczy wystarczające środki, aby plan urzeczywistnić i zbudować najdłuższą linię kolejową świata. Postanowiono pokryć 100% wydatków z budżetu państwa i nie dopuszczać obcego kapitału do budowy. Projekt strategiczny, jakim była Kolej Transsyberyjska, otrzymał status najwyższego priorytetu. Już w 1887 r. na Syberię i rosyjski Daleki Wschód wyruszyły trzy ekspedycje, kierowane przez inżynierów Mieżeninowa, Wiaziemskiego i Ursatina. Dostali konkretne zadanie – wytyczyć trzy szlaki linii transsyberyjskiej. Od początku bowiem projekt zakładał zbudowanie: Kolei Środkowosyberyjskiej, Zabajkalskiej i Południowoussuryjskiej. Po 4 latach podjęto ostateczną decyzję o budowie linii. Prace rozpoczęły się z obu krańców, od strony zachodniej w Czelabińsku i od wschodniej we Władywostoku. W tym ostatnim mieście 12 maja 1891 r., z udziałem przyszłego cara Mikołaja II, odbyła się uroczystość położenia kamienia węgielnego.