Dziś kolejna odsłona serii o perspektywach rozwoju kolejowych przewozów transportowych. Tym razem parę słów o transportowym rynku towarowym w Polsce. Będzie trochę statystyk i danych liczbowych.
Tworzenie nowoczesnej infrastruktury logistycznej typu terminale kontenerowe, railporty (punkty koncentracji prac ładunkowych i usług logistycznych) czy centra logistyczne to nie tylko bezpośredni efekt ekologiczny, ale również podstawowy element konkurencyjności transportu kolejowego w stosunku do transportu drogowego, umożliwiający przeniesienie ładunków z dróg na kolej.
Obserwacja transportowego rynku towarowego w naszym kraju na przestrzeni kilku ostatnich lat nie pozostawia złudzeń i wyraźnie wskazuje, iż transport kolejowy, na skutek szeregu uwarunkowań zewnętrznych, jak również kształtowanych przez politykę państwa, przegrywa nierówną konkurencję z transportem samochodowym. W 2008 roku koleją przewieziono 276,3 mln ton towarów. W 2009 roku nastąpił znaczny spadek przewozów towarów, spowodowany głównie ogólnoświatowym kryzysem gospodarczym, co miało przełożenie na mniejsze przewozy kolejowe towarów w kolejnym roku. W 2014 roku koleją przewieziono 228,9 mln ton towarów. W stosunku do 2013 roku przewieziono o 1,84% towarów mniej. W 2015 roku koleją przewieziono 224,8 mln ton towarów i w stosunku do roku poprzedniego odnotowano dalszy spadek o 1,79%. Porównując przewozy kolejowe zrealizowane w 2015 roku w stosunku do roku 2008, widać istotny spadek przewozów, mierzony wielkością przewiezionej masy, który wyniósł 18,64%.
Udział kolei w rynku transportu lądowego wg przewiezionej masy w 2008 roku wyniósł 17,1%, natomiast udział konkurencyjnego transportu drogowego wyniósł wówczas 82,9%. W 2014 r. udział na rynku lądowym transportu kolejowego wyniósł już tylko 12,88%, natomiast drogowego wzrósł do 87,12%. Porównując 2014 rok z rokiem 2008, widać, niestety, niekorzystne zmiany dot. udziałów w rynku w przewiezionej masie towarów na korzyść transportu drogowego o 4,22%4. Należy zaznaczyć, iż wartości przedstawione na wykresie nr 1 dotyczą wyłącznie stosunku udziałów rynkowych pomiędzy transportem drogowym a kolejowym z uwagi na to, iż do transportu lądowego wchodzi również transport rurociągowy i wodny śródlądowy, lecz nie są to znaczące wielkości, które rzutowałyby na inny obraz rynku, a zatem nie uwzględniono ich w analizie.
Do przewozu 276,3 mln ton towarów w 2008 r. potrzebne było wykonanie pracy przewozowej w wielkości 51 570 mln tkm. Kolejne dwa lata przyniosły spadek wykonywanej pracy przewozowej spowodowany ogólnoświatowym kryzysem gospodarczym. Analizując przewozy kolejowe pod względem wykonanej pracy przewozowej w ostatnich latach, w 2014 roku wykonana została praca przewozowa o wielkości 50 097 mln tkm. W stosunku do roku 2013 praca przewozowa zmniejszyła się o 1,52%. Rok 2015 zanotował wzrost wielkości wykonanej pracy przewozowej na rynku kolejowym o 1,04% z wynikiem 50 616,3 mln tkm. Porównując wielkość wykonanej pracy przewozowej koleją zrealizowanej w 2015 r. w stosunku do 2008 r. zanotowano spadek o 1,85%.
Udział kolei w rynku transportu lądowego wg wykonanej pracy przewozowej w 2008 roku wyniósł 22,84%, natomiast udział transportu drogowego 77,16%. Podobnie jak ma to miejsce przy udziale przewozów w zakresie masy, także pod względem pracy przewozowej sytuacja zmieniła się istotnie na przełomie ostatnich kilku lat. Udział kolei w rynku transportu lądowego wg wykonanej pracy przewozowej w 2014 roku wyniósł już tylko 16,01%, natomiast udział konkurencyjnego transportu drogowego to 83,99%. Porównując 2014 rok z 2008 rokiem, widać, niestety, znaczące zmiany dot. udziałów w rynku w zakresie wykonanej pracy przewozowej towarów na korzyść transportu drogowego o 6,83%. Wzrost udziałów w rynku pod względem przewiezionej masy oraz wykonanej pracy przewozowej dla transportu drogowego na rynku lądowym świadczy o tym, że coraz więcej ładunków z segmentu ładunków masowych przewożonych jest na dłuższe odległości tą gałęzią transportu.